บทที่ 1
มาตรฐานและมาตรฐานปฏิบัติสำหรับองค์การสมัยใหม่ (Standard and Standardization for Modern Organization)
ตอนที่ 4: มาตรฐานปฏิบัติ และการเป็น "เครื่องมือ (Tools)" ในระดับนานาชาติ
4. ประกาศนียบัตรเพื่อการรับรองความสอดคล้องกับมาตรฐาน และการประกันคุณภาพ (Certification of conformity to standards and quality assurance)
4.1 คำจำกัดความ (Definition of certification)
ตามรายละเอียดที่ระบุไว้ภายใน ISO/ IEC Guide 2:1996 ได้ให้คำจำกัดความของ ประกาศนียบัตร ไว้อย่างชัดเจนว่า
“Certification is a procedure by which a third party gives written assurance that a product, process or service conforms to specified requirements.”
“ประกาศนียบัตรจัดเป็นระบบเอกสาร (หรือระเบียบปฏิบัติประเภทหนึ่ง) ที่ได้รับขึ้นมาจากการผ่านผลของการตรวจประเมินจากกลุ่มผู้ตรวจประเมินบุคคลที่สาม ทั้งนี้เพื่อให้เกิดความมั่นใจว่า ตัวผลิตภัณฑ์ กระบวนการ หรือการบริการที่ดำเนินงานอยู่ภายในองค์การแห่งนั้น เป็นไปในลักษณะที่สามารถตอบสนอง หรือมีความสอดคล้องตรงต่อความต้องการที่กำหนดไว้อยู่ภายในมาตรฐานฉบับนั้นๆ เป็นประการสำคัญ”
แสดงสัญลักษณ์ขององค์การ/ หน่วยงาน ซึ่งทำหน้าที่เป็น “ผู้ตรวจติดตาม/ กลุ่มบุคคลที่สาม” ในการรับรองระบบมาตรฐานต่างๆ
เพราะฉะนั้นจากความหมายดังกล่าว ประกาศนียบัตรจึงเป็นเรื่องของระบบการตรวจสอบความสอดคล้องต้องกับมาตรฐานที่ถูกระบุไว้ และมีลักษณะที่แตกต่างออกไปจากวิธีการทดสอบในรูปแบบอื่นๆ เช่น ผลการประกาศรับรองโดยผู้รับจ้างช่วงการผลิตขององค์การ หรือผลรายงานการทดสอบที่กระทำในห้องปฏิบัติการ เป็นต้น โดยทั่วไปการได้ใบประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐานขึ้นมาสำหรับองค์การแห่งใดแห่งหนึ่ง จึงยึดถือยู่บนพื้นฐานของการผ่านวิธีการประเมินผล การวิเคราะห์การทดสอบ การตรวจสอบ และการตรวจติดตามเป็นเรื่องสำคัญ นอกจากนี้กระบวนการตรวจประเมินทั้งหลายเหล่านั้น ยังต้องถูกดำเนินการอย่างเป็นระบบที่เด่นชัด มีรายละเอียดที่โปร่งใส หรือกระทำโดยบุคคลหรือสถาบันภายนอก ซึ่งถือว่าเป็น “กลุ่มบุคคลที่สาม (Third party auditor)” ซึ่งแสดงสถานภาพของความเป็นกลาง และไม่มีส่วนได้เสียกับองค์การหรือลูกค้าแต่ประการใด 25/
4.2 บทบาท และความสำคัญของประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐาน (The role of certification)
ประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐานจัดได้ว่าเป็นทรัพย์สินประเภทหนึ่ง และก่อให้เกิดความได้เปรียบ หรือผลประโยชน์ที่ดีทางการค้า ทั้งผู้ผลิตสินค้าและบริการ ผู้ซื้อ ผู้บริโภค รวมถึงผู้จัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์เหล่านั้น โดยเฉพาะการช่วยยกระดับของ “คุณค่าเพิ่ม (Added value)” ให้สูงขึ้นสำหรับสินค้าและการบริการแต่ละประเภทที่ได้ผ่านการรับรองมาตรฐานนั้นๆ ขึ้นมาโดยตรง
เมื่อพิจารณาในด้านของผู้ผลิต หรือผู้ให้การบริการเป็นหลัก ยิ่งจะเห็นความสำคัญได้ว่า การได้ประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐานขึ้นมา นอกจากจะถือว่า เป็นตัวช่วยส่งเสริมหรือสนับสนุนให้สินค้าหรือการบริการเหล่านั้น มีช่องทางสำหรับการตลาดหรือการจัดจำหน่ายออกไปอย่างแพร่หลาย หรือเปิดกว้างออกสู่การค้าสากลโดยไม่มีข้อจำกัดใดๆ มาขวางกั้นแล้ว สำหรับผลประโยชน์อื่นๆ ที่ได้รับทางด้านลูกค้าหรือผู้บริโภคก็เช่นเดียวกัน ผลประการสำคัญก็คือ การเกิดความเชื่อมั่นว่า ผลิตภัณฑ์หรืองานบริการที่ได้ประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐานดังกล่าว ค่อนข้างจะมีคุณลักษณะที่สามารถตอบสนองตรงกับความต้องการของผู้ใช้ได้ หรือในขณะเดียวกันยังเชื่อมั่นอีกว่า ทุกกระบวนการปฏิบัติงานภายในองค์การที่เกี่ยวข้องกับการผลิตตัวผลิตภัณฑ์หรืองานบริการครั้งนั้นๆ ย่อมเต็มเปี่ยมไปด้วยคุณภาพที่สามารถตอบสนองตรงต่อความต้องการได้อย่างแท้จริง เพราะฉะนั้นในทางปฏิบัติการกำหนดเครื่องหมายมาตรฐาน โดยอาศัยกระบวนการรับรองด้วยใบประกาศนียบัตรดังกล่าว จึงเปรียบเสมือนเป็นตัวแทนสำหรับกระบวนการตรวจสอบที่ดี โดยเฉพาะในด้านที่เกี่ยวข้องกับการประกันคุณภาพ หรือความปลอดภัยของตัวผลิตภัณฑ์ (สินค้าหรือการบริการ) นอกจากนี้ผลของการได้ใบรับรองประกาศนียบัตร ยังทำให้ผู้ใช้ประโยชน์จากสินค้าหรือบริการเหล่านั้น สามารถคัดแยกหรือจำแนกออกมาได้อย่างง่ายดายว่า สินค้าประเภทใด มีสมบัติที่ดีตรงตามมาตรฐานครบถ้วนทุกประการ และสินค้าประเภทใดที่มีสมบัติไม่เหมาะสมต่อการนำมาใช้ประโยชน์ หรืออาจไม่ก่อให้เกิดระดับความพึงพอใจขึ้นมาได้ในส่วนของตน เป็นส่วนใหญ่
4.3 ประเภทของประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐาน (Types of certifications) 26/
ประกาศนียบัตรประเภทที่เรียกว่า เป็นผลเพื่อการรับรองมาตรฐานสำหรับผลิตภัณฑ์ (Product certification) ส่วนใหญ่จะเป็นการระบุหรือชี้บ่งถึงคุณลักษณะที่ดีสำหรับตัวผลิตภัณฑ์ ที่สามารถตอบสนองอย่างเด่นชัดในด้านที่เกี่ยวข้องกับระดับความปลอดภัย ในเรื่องของความเหมาะสมต่อการนำไปใช้ประโยชน์แต่ละครั้ง หรือคุณลักษณะอื่นๆ ใดก็ตามที่มีการกำหนดไว้อย่างเด่นชัดในรายละเอียดที่ตรงตามมาตรฐาน รวมถึงข้อกำหนดทางเทคนิคบางประการที่กล่าวเสริมเพิ่มเติมขึ้นมา เป็นต้น โดยทั้งนี้เนื้อหาสาระประการสำคัญก็คือ รายละเอียดและข้อกำหนดต่างๆ เหล่านี้ทั้งหมดของตัวผลิตภัณฑ์ ล้วนเป็นไปตามความต้องการของตลาดหรือตรงต่อความคาดหวังของลูกค้าแทบทั้งสิ้น
สำหรับการออกใบประกาศนียบัตร เพื่อขอผลการรับรองมาตรฐานสำหรับองค์การ (Organization certification) แต่ละแห่ง ส่วนใหญ่จะระบุถึงระดับความสามารถหรือสมรรถนะขององค์การ (Organization performance) เป็นหลัก เพื่อแสดงผลออกมาให้เห็นได้อย่างเด่นชัดว่า ระบบการจัดการทั้งหลายที่ดำเนินงานอยู่ภายในองค์การแต่ละแห่งนั้น มีรายละเอียดเป็นไปอย่างถูกต้องตรงตามข้อกำหนด และแสดงประสิทธิผลที่ดีออกมาได้มากหรือน้อยเพียงใด เช่น ระบบของการจัดการคุณภาพ หรือระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม ซึ่งมีลักษณะและรายละเอียดของการปฏิบัติงานที่เป็นไปในรูปแบบเช่นเดียวกับความต้องการของมาตรฐาน ISO 9000 หรือ ISO 14000 (ถูกกำหนดขึ้นมาโดยองค์การ ISO) เป็นต้น เพราะฉะนั้นผลการรับรองที่เกี่ยวเนื่องกับใบประกาศนียบัตรในประการหลังเช่นนี้ จึงค่อนข้างแสดงความแตกต่างออกไปจากใบประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐานสำหรับตัวผลิตภัณฑ์ที่กล่าวไว้แล้วในเบื้องต้น โดยสาระสำคัญหลักที่ควรพิจารณาก็คือ ไม่มีวัตถุประสงค์ต่อการรับประกันคุณภาพหรือประสิทธิภาพที่ตัวผลิตภัณฑ์ แต่จะมุ่งเน้นความสำคัญทั้งหมดลงไปที่ “ระบบการจัดการสำหรับองค์การ (Management systems)” แห่งนั้นๆ เป็นส่วนใหญ่
ใบประกาศนียบัตร เพื่อการรับรองมาตรฐานระบบการจัดการสำหรับองค์การ
4.4 สรุปคำถาม-คำตอบ ที่เกี่ยวข้องกับประกาศนียบัตร และการใช้เครื่องหมายรับรองมาตรฐาน (FAQ) 27/
· แนวความคิดที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน เพื่อยื่นขอประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐาน จะต้องเกี่ยวข้องกับการประเมินผลโดยอาศัยบุคคลที่สาม ใช่หรือไม่
ใช่ และเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้เป็นเด็ดขาด
· ในกรณีเช่นใดที่การขอประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐาน ถือว่า เป็นการบังคับให้ต้องปฏิบัติตามโดยสิ้นเชิง
ประกาศนียบัตรรับรองจะถือว่า เป็นผลของการบังคับได้ก็ต่อเมื่อรายละเอียดตามมาตรฐานเหล่านั้น ถูกประกาศออกมาให้เป็นกฏหมาย เช่น คณะกรรมาธิการยุโรป (European Commission) กำหนดรายละเอียดไว้อย่างชัดเจนประการหนึ่งว่า การได้รับเครื่องหมายรับรอง CE จะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อสินค้าประเภทนั้น มีลักษณะที่เกี่ยวข้องกับการแสดงผลของความไม่เป็นอันตราย หรือมีความเสี่ยงต่อการนำไปใช้ประโยชน์ โดยเฉพาะรายละเอียดที่เกี่ยวข้องทั้งหมดเหล่านี้ ถูกประกาศออกมาเป็นกฏหมายใช้บังคับตามข้อกำหนดที่เรียกว่า “New Approach Directives” เป็นเรื่องสำคัญ เพราะฉะนั้นผลิตภัณฑ์ประเภทใดๆ ก็ตามที่มีรายละเอียดเกี่ยวข้องกับกฎหมายฉบับดังกล่าว และผลจากการได้รับเครื่องหมายรับรองมาตรฐาน CE จึงเป็นตัวชี้บ่งประการสำคัญได้ว่า สินค้าประเภทนั้น ย่อมแสดงความปลอดภัยต่อการใช้ประโยชน์ และสามารถยินยอมหรืออนุญาตให้ส่งสินค้าเข้าไปค้าขายภายในกลุ่มประชาคมยุโรปได้โดยตรง
· ในกรณีของการได้รับใบประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐานเป็นไปตามความสมัครใจ สาเหตุประการใดเรื่องเช่นนี้ จึงแสดงความสำคัญเป็นอย่างยิ่งในยุคปัจจุบัน
เมื่อใดก็ตามที่วิธีการปฏิบัติงานตามมาตรฐานเป็นไปด้วยความสมัครใจแล้ว ก็ย่อมเชื่อถือได้ว่า เป็นเรื่องของผู้ประกอบการผลิต จะทำหน้าที่ตัดสินใจดำเนินการเองเป็นส่วนใหญ่ ด้วยเหตุผลที่ชัดเจนก็คือ ถึงแม้จะมีการประกาศมาตรฐานออกมาใช้ประโยชน์เพื่อเป็นหลักสากลนิยมโดยทั่วๆ ไป (ไม่มีการบังคับให้ต้องปฏิบัติงานก็ตาม) แต่การกำหนดหรือเลือกใช้มาตรฐานฉบับนั้นๆ กลับเป็นไปตามความยินยอมพร้อมใจของผู้ประกอบการเองแล้ว ซึ่งแน่นอนย่อมมี “ระดับของความตระหนักหรือคาดหวังที่เกิดขึ้นสูงส่งมากกว่าสามัญสำนึกโดยทั่วๆ ไป (Beyond expectation)” เพราะฉะนั้นการปฏิบัติงานในลักษณะเช่นนี้ จึงย่อมส่งผลที่ดีขึ้นมาแน่ๆ สำหรับองค์การหรือผู้ผลิตสินค้าและบริการทั้งหลาย โดยเฉพาะการมีมาตรฐานรองรับภายในองค์การแห่งนั้น ย่อมยึดถืออยู่บนพื้นฐานของ “กลยุทธ์สำหรับการจัดการ (Strategic management)” ประการสำคัญ ที่จะช่วยส่งเสริมให้เกิดศักยภาพของการแข่งขันที่ดี หรือเหนือกว่าคู่แข่งขันทางการค้ารายอื่นๆ และในขณะเดียวกันสินค้าหรือการบริการที่ผลิตออกมาแต่ละครั้งนั้น ย่อมมีสัญญลักษณ์ของการมีคุณภาพที่สูง ซึ่งเหมาะสมสำหรับลูกค้าหรือสาธารณชนต่างๆ สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ต่อไป
5. การรับรองจดทะเบียนสำหรับผลการทดสอบภายในห้องปฏิบัติการ (Accredited testing laboratories)
ผู้ผลิตหรือผู้ประกอบการอุตสาหกรรมส่วนใหญ่ ล้วนมีความต้องการที่คล้ายคลึงและตรงกันอยู่ประการหนึ่งในเรื่องของการร้องขอความช่วยเหลือทางวิชาการ การให้คำปรึกษาหรือแนะนำรายละเอียดเพิ่มเติมอื่นๆ ที่สามารถช่วยเอื้ออำนวยให้ผลการปฏิบัติงานด้านเทคนิคทั้งหลาย ที่ตนเองมีประสบการณ์หรือระดับความชำนาญอย่างเพียงพอ โดยเฉพาะรายละเอียดหรือในสิ่งที่เกี่ยวข้องกับวิธีการทดสอบหรือ “การรับรองเพื่อการจดทะเบียน (Accreditation)” สำหรับมาตรฐานทดสอบทุกประเภทที่สามารถดำเนินการขึ้นมาได้ภายในห้องปฏิบัติการแต่ละแห่งนั้นๆ ทั้งนี้วัตถุประสงค์หลักก็เพื่อต้องการช่วยกระตุ้นให้เกิดการพัฒนา/ สร้างผลิตภัณฑ์ชนิดใหม่ขึ้นมาอย่างหลากหลายในแต่ละประเภท และในขณะเดียวกันจะเท่ากับเป็นการเปิดโอกาสทางการค้า ให้แพร่กระจายออกไปอย่างกว้างขวางทั่วโลกในเรื่องของการผลิตสินค้าหรือบริการ ด้วยเหตุผลดังกล่าวประเทศอุตสาหกรรมส่วนใหญ่ จึงเห็นพ้องต้องกันในความพยายามที่จะให้มีการพัฒนาระบบเครือข่ายขึ้นมา เพื่อเชื่อมประสานงานร่วมกันสำหรับการทำหน้าที่ด้านทดสอบหรือการตรวจสอบสำหรับห้องปฏิบัติการ โดยมุ่งหวังในเรื่องของความมั่นใจสำหรับการมีการประกันคุณภาพในด้านการบริการทดสอบเป็นไปอย่างมีมาตรฐานที่เท่าเทียมกันทั่วทุกพื้นที่ และในที่สุดจะก่อให้เกิดประสิทธิภาพที่ดีต่อวงการอุตสาหกรรมได้เป็นอย่างมาก
โดยรายละเอียดทั่วๆ ไปนั้น กิจกรรมหลักของการรับรองจดทะเบียนดังกล่าว ที่เกิดขึ้นในระดับนานาชาติ จะเกี่ยวข้องและแสดงความสัมพันธ์อยู่โดยตรงกับบทบาท และขอบเขตของการปฏิบัติงานตามหน้าที่ของหน่วยงานแห่งหนึ่งที่เรียกว่า “สหพันธ์นานาชาติสำหรับความร่วมมือในการรับรองจดทะเบียนของมาตรฐานห้องปฏิบัติการ (International Laboratory Accreditation Cooperation; ILAC)” เป็นประการสำคัญ โดยเฉพาะวัตถุประสงค์หลักประการหนึ่งของการแสดงความร่วมมือเช่นนี้ ก็เพื่อกระตุ้นหรือสร้างความมั่นใจให้กับองค์การ และผู้ประกอบการทางอุตสาหกรรมทั้งหลายว่า จะสามารถเข้าไปรับการติดต่อ หรือร้องขอการบริการทดสอบสำหรับห้องปฏิบัติการต่างๆ ได้อย่างสะดวกรวดเร็ว โดยผลของการทดสอบที่ได้รับออกมาในแต่ละครั้งนั้น จะส่งผลที่เป็นไปตามวัตถุประสงค์หรือความต้องการ และในที่สุดจะช่วยให้กระบวนการปฏิบัติงานทั้งหลายที่เกี่ยวข้องร่วมด้วยกับการทดสอบครั้งนั้นๆ ดำเนินเป็นไปอย่างมีมาตรฐานที่สูง และจะก่อให้เกิดผลประโยชน์ที่ดีขึ้นมาต่อผู้ประกอบการด้านอุตสาหกรรมได้อย่างแท้จริง
สำหรับรูปแบบของการทดสอบเพื่อขอรับรองมาตรฐานต่างๆ ภายในห้องปฏิบัติการ ซึ่งอาจกระทำได้ในระดับชาติหรือภายในประเทศแต่ละแห่งนั้น ก็สามารถปฏิบัติงานได้อีกเช่นเดียวกัน โดยอาศัยการใช้ประโยชน์ผ่านระบบเครือข่ายของห้องปฏิบัติการประเภทต่างๆ ที่แพร่กระจายตัวอยู่ในบริเวณพื้นที่ต่างๆ ทั่วโลก นอกจากนี้ยังอาจอาศัยผลการปฏิบัติงานร่วมด้วยของสถาบันรับรองมาตรฐานประจำชาติแต่ละประเทศเข้ามาทำหน้าที่เป็นผู้ให้การบริการทดสอบก็ได้ เช่น บทบาทของสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) ซึ่งถือว่า เป็นตัวแทนของสถาบันรับรองมาตรฐานประจำประทศไทย นอกเหนือจากบทบาทในการให้การรับรองตรงตามมาตรฐานทั่วๆ ไปที่ประกาศใช้งานอยู่ในสภาพปัจจุบันแล้ว (มาตรฐาน ISO 9000 และ ISO 14000 ฯลฯ) สมอ. ยังทำหน้าที่อีกประการหนึ่งในการรับรองจดทะเบียนหรือมอบใบวิทยฐานะสำหรับการทดสอบเครื่องมือวัด/ เครื่องตรวจ/ เครื่องทดสอบภายในห้องปฏิบัติการทั้งหลาย ที่มีลักษณะเป็นไปตามแนวทางของข้อกำหนดหรือมาตรฐานที่เรียกว่า ISO/ IEC Guide 25 อีกด้วย
5.1 สรุปคำถาม-คำตอบ ที่เกี่ยวข้องกับการรับรองจดทะเบียนผลการทดสอบ ที่ตรงตามมาตรฐานห้องปฏิบัติการ (FAQ) 28/
· อะไรคือ ความหมายของ “การรับรองจดทะเบียน” ตามรายละเอียดที่เกี่ยวข้องกับมาตรฐานปฏิบัติ
จาก ISO/ IEC Guide 2:1996 Standardization and related activities – General vocabulary ได้ให้ความหมายของ “Accreditation” ไว้ว่า
“Procedure by which an authoritative body gives formal recognition that a body or person is competent to carry out specific tasks.”
“เอกสาร (หรือระเบียบปฏิบัติ) ขององค์การที่มีอำนาจหน้าที่ด้านนั้นๆ ได้ทำการมอบหมายให้อย่างเป็นทางการ เพื่อระบุหรือชี้บ่งออกมาอย่างชัดเจนว่า บุคคลหรือกลุ่มผู้ปฏิบัติงานใดๆ ก็ตามล้วนประกอบไปด้วยระดับความสามารถหรือประสิทธิภาพที่ดีเพียงพอสำหรับการดำเนินงานในด้านนั้นๆ เป็นการพิเศษโดยเฉพาะ”
· เป็นเพราะเหตุผลประการใด การรับรองจดทะเบียนภายในห้องปฏิบัติการ จึงถือเป็นกิจกรรมที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อองค์การหรือผู้เกี่ยวข้อง
ตามปกติการขอผลรับรองจดทะเบียนมาตรฐานสำหรับห้องปฏิบัติการแห่งใดๆ ก็ตาม จัดถือได้ว่า เป็นกระบวนการปฏิบัติงานที่สำคัญประการหนึ่ง ทั้งนี้เพื่อเป็นการรับประกันว่า มาตรฐานสำหรับการปฏิบัติงานครั้งนั้นๆ สามารถบรรลุถึงวัตถุประสงค์ที่ต้องการได้ หรือทำให้เกิดผลขึ้นมาได้อย่างเป็นรูปธรรมสำหรับองค์การหรือหน่วยงานแห่งนั้นๆ โดยตรง เพราะฉะนั้นรายละเอียดของการปฏิบัติงานเช่นนี้ จึงมีความสำคัญต่อการสร้างความเชื่อมั่นขึ้นมาสำหรับกระบวนการตรวจสอบในระดับชาติ ทั้งนี้เพื่อกำหนดผลการปฏิบัติงานให้เป็นไปในทิศทางหรือมาตรฐานประเภทเดียวกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อปรากฏหน่วยงาน หรือสถาบันในการขอรับรองมาตรฐานที่แตกต่างกันออกไปในหลายระดับ หรือในขณะเดียวกันมีวิธีการทดสอบที่หลากหลายแตกต่างกันออกไปในแต่ละห้องปฏิบัติการ เป็นต้น
· การรับรองจดทะเบียน เป็นเรื่องของการบังคับให้ต้องปฏิบัติงานตามใช่หรือไม่
คำตอบ คือ ไม่ใช่ หรืออาจกล่าวได้ว่า ไม่มีกฏหมายหรือรายละเอียดข้อบังคับใดๆ ถูกประกาศขึ้นมาใช้ประโยชน์ หรือระบุออกมาอย่างแน่ชัดว่า ทุกหน่วยงานที่ทำหน้าที่ในการรับรองมาตรฐาน ห้องปฏิบัติการทดสอบหรือเปรียบเทียบแห่งใดๆ ก็ตาม ล้วนจำเป็นต้องได้รับผลการรับรองจดทะเบียนโดยตรง แต่อย่างไรก็ตามถ้าพิจารณาในด้านของการเพิ่มศักยภาพ หรือกลยุทธ์ด้านการแข่งขันสำหรับองค์การที่เป็นผู้ผลิตสินค้าหรือบริการให้มีระดับที่สูงขึ้นนั้น ดูจะหลีกเลี่ยงในเรื่องการขอรับรองมาตรฐานสำหรับการทดสอบภายในห้องปฏิบัติการ คงเป็นไปไม่ได้อีกเช่นเดียวกันในสภาพปัจจุบัน
6. บทสรุป (Conclusion)
ในความหมายโดยทั่วไป มาตรฐานและมาตรฐานปฏิบัติ จัดว่า มีรายละเอียดหรือเป็นกิจกรรมที่มีลักษณะใกล้เคียงกันมากที่สุดประการหนึ่ง โดยเฉพาะเมื่อถูกกำหนดหรือถูกเขียนยกร่างออกมาเป็น “มาตรฐาน (Standards)” ที่เกิดขึ้นในระดับต่างๆ ของการใช้ประโยชน์นั้น (ไม่ว่าจะเป็นมาตรฐานระดับชาติ มาตรฐานระดับภูมิภาค และระดับนานาชาติก็ตาม) ส่วนใหญ่เป็นรายละเอียดที่เกี่ยวข้องกับลักษณะของความเห็นพ้องต้องกัน เป็นฉันทามติที่เกิดขึ้นจากการยอมรับถึงข้อตกลง ซึ่งได้จัดทำร่วมกันขึ้นมาสำหรับควบคุมรายละเอียดของตัวผลิตภัณฑ์ (สินค้าหรืองานบริการ) วิธีการปฏิบัติงาน ลำดับหรือขั้นตอนของการปฏิบัติงานครั้งนั้นๆ รวมถึงมีการแสดงหน้าที่ความรับผิดชอบหรือผู้มีอำนาจในการตัดสินใจ มีการประเมินสมรรถนะและผลการปฏิบัติงานที่เกิดขึ้นภายในองค์การอย่างเด่นชัด เป็นต้น ทั้งนี้วัตถุประสงค์หลัก ก็เพื่อต้องการก่อให้เกิดความสอดคล้องต้องกัน มีความง่ายต่อการนำไปใช้ปฏิบัติในทุกสถานที่ รวมถึงทุกๆ คนหรือผู้มีส่วนเกี่ยวข้องจะได้รับผลประโยชน์ที่ดี มีความสะดวกสบายหรือเกิดความยุติธรรมขึ้นโดยทั่วหน้ากันสำหรับกระบวนการแลกเปลี่ยนสินค้าหรือการบริการเป็นหลัก
ส่วนความหมายของ “มาตรฐานปฏิบัติ (Standardization)” ไม่ได้มุ่งหมายเฉพาะการจัดทำ หรือผ่านกระบวนการยกร่างให้ปรากฏผลออกมาเป็นเพียงตัวมาตรฐานฉบับต่างๆ เพื่อประกาศใช้เพียงประการเดียวเท่านั้น แต่กลับระบุให้หมายความรวมไปถึงการมุ่งเน้นใช้ประโยชน์ ทั้งทางตรงหรือทางอ้อมจากตัวมาตรฐาน (ฉบับเหล่านั้น) อีกด้วย ทั้งนี้ก็เพื่อต้องการรับประกัน หรือเป็นเรื่องของ “การยื่นเพื่อจดทะเบียนรับรองใบประกาศนียบัตร (Certification)” ว่า ในทุกขั้นตอนของการปฏิบัติงานต่างๆ ที่ดำเนินอยู่ภายในองค์การ จะเป็นไปอย่างถูกต้องราบรื่น และก่อให้เกิดประสิทธิผลที่ดีขึ้นมา เพราะฉะนั้นการใช้ประโยชน์จากมาตรฐานปฏิบัติ (ระบบเอกสาร) จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่องค์การแต่ละแห่ง ต้องสร้างความชัดเจนในเรื่องของขอบเขต บทบาท และอำนาจหน้าที่ของผู้รับผิดชอบขึ้นมา กำหนดวิธีการทำงาน (ปฏิบัติ) ที่ถูกต้องเป็นขั้นตอนเรียงกันไปตามลำดับ พร้อมทั้งต้องมีการจดบันทึกผลต่างๆ ไว้เป็นลายลักษณ์อักษรร่วมด้วย ทั้งนี้เพื่อแสดงว่า บุคคลใดๆ ก็ตามเมื่อมาอ่านระบบเอกสาร หรือรับทราบแล้ว จะสามารถปฏิบัติงานครั้งนั้นๆ ได้ในลักษณะเดียวกันถ้าทำตามคำแนะนำที่กล่าวไว้แล้วภายในระบบเอกสารชุดนั้น และรายละเอียดของสิ่งเหล่านี้ก็คือ หลักการที่สำคัญของ “การสร้างมาตรฐานปฏิบัติ” ขึ้นมาสำหรับองค์การแต่ละแห่งนั่นเอง
XXXXXXXXX
ข้อมูลอ้างอิง (References)
1. ISO/IEC Guide 2. 1996. Standardization and related activities – General vocabulary. Available (Online) at: www.iso.org/iso-catalogue/
II. บทบาทของมาตรฐาน (The role of standards)
2. UNIDO (United Nations Industrial Development Organization). 2006. Role of standards: A guide for small and medium-sized enterprise. Working paper. Vienna
3. Elmahdy, Hakim., and Decker, Jennifer. 2000. Role of standards in an innovative economy. National Research Council Canada
III. ประเภทของมาตรฐาน (Types of standards)
4. NSSF (National Standardization Strategic Framework). 2006. Types of standard: How and where they’re used. Available (Online) at: www.nssf.info/Standards/Types/
5. SLBS (St. Lucia
6. China-UK Standards Portal. 2008. Types of standards. Available (Online) at: www.standardsgateway.org/UK/Overview/
IV. การพัฒนาและการสร้างมาตรฐานขึ้นมาใช้ปฏิบัติ (Development of standards)
7. ISO. 2008. Standards development. Available (Online) at: www.iso.org/iso/standrds- devlopment.htm
8. CSA (Canadian Standards Association). 2008. Standards Development. Available (Online) at: www.csa.ca/standards/
V. บทบาทของมาตรฐานปฏิบัติ (The role of standardization)
9. Nawrocki, Axel., and Luftbild, Hansa AG. 2005. The impact of International standardization. Directions Magazine. Available (Online) at: www.directionsmag.com/
10. Verlag, Benth. 2000. Economic benefits of standardization. Summary of results. DIN (German Institute for Standardization). Available (Online) at: www.din.de/
11. Bartell, Frank. 2008. Quality improvement with ISO. H&HN (Hospitals & Health Networks). Available (Online) at: www.hhnmag-app/jsp/
VI. มาตรฐานปฏิบัติระดับนานาชาติ ระดับภูมิภาค และระดับชาติ (International, regional and national standardization)
12. SIST (Slovanian Institute for Standardization). 2005. International Standardization. Available (Online) at: www.sist.si/
· มาตรฐานปฏิบัติระดับนานาชาติ (International standardization)
13. ISO (International Organization for Standardization). 2008. Available (Online) at: www.iso.org/
14. IEC (International Electrotechnical Commission). 2008. Available (Online) at: www.iec.ch/
15. ITU (International Telecommunication Union ). 2008. Available (Online) at: www.itu.int/
· มาตรฐานปฏิบัติระดับภูมิภาค (Regional standardization)
16. CEN (European Committee for Standardization). 2008. Standards and drafts. Available (Online) at: www.cen.eu/cenorm/standards_drafts/index.asp
17. CENELEC (European Committee for Electrotechnical Standardization. Standards. Available (Online) at: www.cenelec.eu/Cenelec/
18. ETSI (European Telecommunication Standards). 2008. Standards. Available (Online) at: www.etsi.org/Website/Standards/Standard.aspx
19. COPANT (Pan American Standards Commission). 2005. Standardization. Available (Online) at: www.copant.org/English/
20. MTC (MERCOSUR Trade center). 2008. Our organization. Available (Online) at: www.mercosurtc.com/MTC_webframe_about.htm
VII. มาตรฐานปฏิบัติ และองค์การค้าโลก (Standardization and WTO)
21. Charnovitz, Steve. 2005. International standards and the WTO. George Washington University - Law School
22. Honeck, Dale. 2000. The WTO and international standards in services. Available (Online) at: www.iso.org/iso/
VIII. มาตรฐานระบบการจัดการ (Management System Standards)
23. ISO. 2008. Management standards. Available (Online) at: www.iso.org/iso/management_ standards.htm
24. Smith, Trevor. 2006. Chair, ISO/TC 176. International Organization for Standardization Committee: Quality Management and Quality Assurance. Management System Standards: Challenge and opportunities for the future. Available (Online) at: www.inlac.org.co/portal/ images/stories
IX. ใบประกาศนียบัตร และการรับรองมาตรฐาน (Standard certification and accreditation)
25. FAO Corporate Document Repository. 2007. 3. The concept of standards, certification and labelling. Available (Online) at: www.fao.org/docrep/
26. ISO. 2008. Management standards – Certification. Available (Online) at: www.iso.org/iso/ iso_catalogue/management_standards/certification.htm.
27. BSI. 2008. Certification, registration and accreditation. Available (Online) at: www.bsi_global.com/About_BSI/News_Room/FAQ
28. Muse, Roger. 2008. What’s in a name: Accreditation vs. Certification. Available (Online) at: www.qualitymag.com/Articles/
XXXXXXXXX
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น